به گزارش مشرق، روابط میان سوریه و جمهوری اسلامی ایران در طول تاریخ اگرچه با فراز و نشـیب‌هـایی همراه بوده اما اهـداف مشترک دو کشـور، آن‌ها به متحدان راهبردی منطقه‌ای تبدیل کرده است. سوریه از اولین کشورهایی بود که پس از انقلاب اسلامی،  نظام جمهوری اسلامی را به رسمیت شناخت و از این رو از همان اوایل، روابط رسمی دو کشور آغاز شد. در زمان جنگ تحمیلی نیز این کشور جزو معدود حامیان ایران به شمار می‌رفت. ماندن سوریه در خط مبارزه با اسرائیل و حمایت از نیروهای حزب‌الله در جریان حمله اسرائیل به لبنان از مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری روابط راهبردی میان ایران و سوریه بوده است. سوریه علاوه بر اینکه پل ارتباطی ایران با رزمنده‌های مقاومت بوده، خود نیز کمک‌های شایانی به این گروه‌ها کرده است.

با روی کار آمدن بشار اسد روابط دو کشور در ابعاد سیاسی و امنیتی گسترش یافت و ایران توانست از طریق سوریه حمایت‌های خود از مقاومت لبنان و فلسطین را ادامه دهد. روابط تهران با دمشق در طول تاریخ بر منافع استراتژیک مشترک، از جمله مقابله با زیاده‌خواهی ایالات متحده و اسرائیل در خاورمیانه استوار بوده است.

سوریه به عنوان یکی از کشورهای تاثیرگذار در محور مقاومت از اواخر ژانویه 2011 درگیر جنگ تحمیلی از سوی غربی‌ها و متحدان منطقه‌ای آن‌ها شده که این موضوع تاکنون خسارت‌های سنگینی به این کشور وارد کرده است. با فروکش کردن بحران در این کشور، اکنون دولت سوریه نیازمند آن است تا در دوره بازسازی، علاوه بر تقویت بخش‌های مهم اقتصادی و گسترش صادرات به سمت جذب سرمایه‌ی خارجی حرکت کند. حضور ایران در دوره بازسازی مزیت‌ها و فرصت‌های متعددی را به همراه خواهد داشت که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

دروازه ورود ایران به بازار مدیترانه و اتحادیه عرب

 قرار گرفتن سوریه در نقطـه اتصـال سه قاره آسـیا، اروپـا و آفریقـا، جایگاه ژئوپلیتیـک و ژئواسـتراتژیک ویژه‌ای بـه آن بخشـیده است. لذا کارشناسان سیاسی این کشور را «بزرگترین کشور کوچک جهان» نامیده‌اند. این کشور می‌تواند سال‌ها نقش دروازه ورود ایران به جهان غرب، اتحادیه عرب و اتصال استراتژیک ایران به منطقه مدیترانه و غرب آسیا را داشته باشد. اتحادیه اروپا به تنهایی نزدیک به 2 تریلیون دلار در سال 2019 واردات داشته است. بنادر این کشور در مدیترانه می‌تواند مسیر بسیار مهمی برای صادرات نفت، گاز و کالاهای ایران به اروپا باشد.

گسترش بازار برای تولیدات ایرانی

 در دوران بازسازی سوریه می‌تواند، یک بازار بزرگ و متنوع برای انواع تولیدات و شرکت‌های ایرانی باشد. با توجه به تحریم‌های اعمال شده علیه این کشور تعداد زیادی از رقبای ایران از این بازار خارج شده‌اند. از طرف دیگر حاکمیت سوریه نیز علاقمند رفع نیازهای خود با محصولات ایرانی است. در حال حاضر جمعیت سوریه حدود 18 میلیون نفر است که با توجه به حجم اقتصاد ایران بازاری مناسب برای تولیدات ایرانی محسوب می‌شود.

 میزان واردات این کشور قبل از بحران 22 میلیارد دلار بوده است. گسترش محصولات ایرانی در این بازارها امکان خروج اقتصاد ایران از رکود را نیز فراهم می‌کند. به‌علاوه اضافه شدن این بازار به بازار ایران یک صرفه مقیاس برای تولیدکنندگان ایرانی ایجاد می‌کند و فروش کالاهای با دوام ایرانی در بازار سوریه حضور ایران را در بلندمدت برای تامین قطعات و خدمات پس از فروش تضمین می‌کند.

بهره‌گیری از فرصت‌های موجود در بلوک کشورهای تحریمی

 سوریه با قرار گرفتن در بلوک کشورهای تحریمی می‌تواند به یک شریک استراتژیک در تهاتر کالا با ایران تبدیل شود. ایران و سوریه با توجه به توانمندی‌های اقتصادی یکدیگر می‌توانند تامین نیازهای کالایی، صنعتی و فنی یکدیگر را از طریق تهاتر کالا و خدمات انجام دهند. این روابط قابلیت گسترش به سایر کشورهای تحریمی نیز دارد.

ظرفیت‌های سوریه به عنوان کشوری صنعتی و تولیدی

 بخش صنعت و تولید سوریه قبل از شروع جنگ جایگاه مهمی در اقتصاد این کشور داشت و در دوران بازسازی این بخش نیاز به تامین تجهیزات صنعتی و تعمیرات در سطح گسترده دارد. این موضوع یک فرصت مناسب برای حضور متخصصان و تولیدکنندگان کالاهای صنعتی ایرانی است که با تامین تجهیزات و تعمیرات کارخانجات صنعتی این کشور علاوه بر کسب درآمد کوتاه مدت، در بلندمدت نیز با تامین قطعات و ارائه خدمات صنعت این کشور را در اختیار داشته باشند. بر اساس گزارش کمیته اقتصادی و اجتماعی غرب آسیای سازمان ملل متحد در سال 2018 حجم خسارت‌های جنگ داخلی سوریه 400 میلیارد دلار است.

مقبولیت ایران در بین مردم سوریه

 علاوه بر همراهی و علاقمندی حاکمیت سوریه به حضور ایران در بازارهای این کشور، افکار عمومی نیز به علت حمایت ایران در دوران جنگ، علاقمند به مصرف کالاهای ایرانی هستند.

از طرف دیگر سوریه در دوران بازسازی در مسیر جذب سرمایه خارجی با محدودیت‌هایی از جمله تحریم‌های آمریکا و اروپا مواجه است که از همان ابتدای جنگ با آن درگیر بوده است. جدیدترین این تحریم‌ها، قانون سزار است که در 17 ژوئیه 2020 اجرایی شد. غرب و متحدانش در منطقه که از حذف بشار اسد از طریق جنگ ناامید شده‌اند به دنبال بهره‌گیری از دوران بازسازی برای رسیدن به اهداف خود هستند و حتی اعمال تحریم سزار نیز در همین راستا ارزیابی می‌شود.

لذا دوره بازسازی سوریه و نقش آفرینی موثر دولت سوریه و هم‌پیمانان آن در این دوره بسیار مهم است. زیرا غربی‌ها و متحدان منطقه‌ای آن‌ها تلاش می‌کنند با افزایش مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم، ملت سوریه را روبه‌روی حاکمیت قرار دهند و آتش جنگ را شعله‌ور کنند. از این طریق حکومت سوریه را تغییر دهند یا  آن که حداقل با اهرم بازسازی و سرمایه‌گذاری، دولت سوریه را برای کنار رفتن از محور مقاومت، تحت فشار قرار دهند. در حال حاضر انتظار می‌رود دولت‌های هم‌پیمان سوریه در دوران جنگ، در بازسازی این کشور نیز حضور فعالانه داشته باشند در غیر این صورت احتمال از دست رفتن دست‌ آوردهای حضور ایران در این کشور در آینده وجود دارد.